Fosamax thuộc nhóm biphosphonats. Biphosphonats có tác dụng ức chế hủy cốt bào hay nói cách khá c là ức chế hủy xương. Biphosphonats có nhiều loại: acid alendronate (fosamax), acid risedronate (actonel), acid zoledronic (aclasta)... Biphosphonats được chỉ định cho nhiều bệnh: loãng xương sau mãn kinh, điều trị dự phòng cho bệnh nhân điều trị corticoid kéo dài trên 3 tháng với liều cao trên 7,5mg mỗi ngày. Tăng calci máu ác tính, bệnh đa u tủy xương có hủy xương và hủy xương ác tính.

Vì có nhiều loại thuốc khác nhau nên cũng có nhiều cách dùng thuốc khác nhau tùy từng loại thuốc: có thể dùng biphosphonats một lần mỗi ngày hoặc một lần mỗi tuần (fosamax) hay một lần mỗi tháng (bonviva), một lần mỗi năm (aclasta).

Nên kiểm tra răng miệng thường xuyên khi dùng bisphosphonat để tránh hoại tử xương hàm.

Một điều cần lưu ý, thuốc sẽ giảm tác dụng khi uống với thức ăn, đồ uống... Vì vậy, bạn cần uống thuốc lúc đói, với một cốc nước to khoảng 200ml, uống ở tư thế đứng hoặc ngồi, khi uống thuốc không được nhai thuốc, không được uống thuốc với nước hoa quả. Bạn nên uống trước bữa ăn sáng 30 phút hoặc uống xa bữa ăn, thức uống 2 giờ. Ngoài ra, cần chú ý bồi phụ calcium, vitamin D từng đợt ngắt quãng để hỗ trợ trong quá trình dùng biphosphonat.

Biphosphonats là thuốc gây ức chế hủy xương, chống gãy xương, ức chế tạo di căn bởi apoptose của tế bào khối u. Biphosphonats có tác dụng chống gãy xương, làm tăng mật độ xương sau mãn kinh, giảm gãy lún đốt sống và gãy cổ xương đùi (các thuốc alendronate, risedronate, zoledronic đã được chứng minh).

Chú ý, không được sử dụng biphosphonats nếu bị suy thận cấp nặng, giảm calci máu, đang có thai và cho con bú, bạn bị bệnh viêm loét thực quản, bị bất động không ngồi được hoặc không đứng được. Thuốc có thể gây ra những tác dụng không mong muốn như buồn nôn, tiêu chảy, rát bỏng thực quản, hội chứng giả cúm như sốt, rét, đau cơ, đau khớp diễn ra từ 1- 3 ngày. Ngoài ra, có thể gặp hoại tử xương hàm và gãy ở xương đùi không điển hình.

Nếu bạn đang điều trị biphosphonats kéo dài cần theo dõi các bệnh răng miệng có thể có để tránh hoại tử xương hàm. Đó là lý do vì sao bác sĩ thường khuyên bệnh nhân nên theo dõi răng miệng trong quá trình điều trị loãng xương bằng biphosphonat kéo dài.

TS. BSCKII. Mai Thị Minh Tâm

(Trung tâm Xương khớp - Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện E, Hà Nội)